TOPRAKLAMA ÖLÇÜMLERİ
Elektrik tesislerinde topraklamalar yönetmeliğine göre fabrika, hastane, otel, spor kompleksi, eğitim-öğretim alanları, üretim tesisi, vb. başta olmak üzere İş Güvenliği kapsamında, elektrik tesisatında topraklama ölçümü ve elektrikle çalışan makinaların gövde koruma topraklama ölçümü yapılmalıdır.
Elektrik akımının her zaman en kolay ve direnci en düşük yolu tercih edeceği unutulmamalıdır. Bu yüzden;
İnsan sağlığını ve cihazların kullanım ömrünü korumak için elektrik kaçağı riskine karşı topraklama kesinlikle yapılmalı ve belirlenen periyodlarda topraklama ölçümleri yapılarak da bunun işlevselliği kontrol edilmelidir.
Topraklamanın amacı kaçak elektriğin bir iletken vasıtası ile toprağa akmasını sağlamaktır. Dolayısı ile;
hem son kullanıcı noktalarında ( priz vb.) hem de elektrik ile çalışan cihazlarda oluşabilecek olası bir elektrik kaçağı riskine karşı iş sağlığı ve güvenliği açısından hayati bir öneme sahiptir.
Topraklaması yapılmış sistemde;
Elektrik kaçağı olan bir iletkene (ürüne, malzemeye, vb) bir kişi tarafından dokunulduğunda elektrik akımı insan üzerinden değil, toprak hattı üzerinden geçer ve çarpılma tehlikesi ortadan kalkmış olur. Bunun için topraklama direncinin 0(sıfır)’a yakın olması istenilir.
Bu senaryonun tam tersi, topraklamanın olmadığı düşünüldüğünde ise can ve mal kayıplarına kadar varabilecek hasarlar ortaya çıkabilmektedir.
Topraklama tesisatı can ve mal güvenliği güvenliğini korur. Topraklama ölçümleri periyodik olarak yapılır. Enerji Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından hazırlanan 21.08.2001 tarih ve 24500 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği Madde-10’a göre ölçümler yapılır. Topraklama tesislerinin işletme dönemi içindeki muayene, ölçme ve denetlemelere ilişkin önerilen periyotları şöyledir: – Elektrik üretim iletim ve dağıtım tesisleri için (enerji nakil ve dağıtım hatları hariç) : 2 yıl – Enerji nakil ve dağıtım hatları için : 5 yıl ” Sanayi tesisleri ve ticaret merkezleri için;
– Topraklamalara ilişkin dirençlerin muayene ve ölçülmesi : 1 yıl – Topraklama tesisleri ile ilgili diğer muayene, ölçme ve kontroller : 2 yıl – Sabit işletme elemanları için : 1 yıl – Yer değiştirebilen işletme elemanları için : 6 ay
Topraklama kanuni bir zorunluluktur. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından 21.08.1984 tarih ve 18565 sayılı Resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliğinin 44.maddesinde Topraklayıcılara ve Topraklama Tesislerine dair genel hükümler ve 45. Maddesinde ‘’Gerilimli Bölümlere dolaylı olarak dokunmaya karşı koruma düzenlerinin denetlenmesi’’ maddeleri 25.04.2013 tarih ve 28608 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren ‘’İş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliği’’dir.
Topraklama direnci ölçümlerinde kullanılan cihazlar senede en az bir defa kalibre edilir. Ölçümler Elektrik Mühendisleri, Elektrik-Elektronik Mühendisleri, Elektrik Teknikerleri tarafından yapılabilir.
Szutest uzman kadrosuyla toprak direnç ölçümlerini (topraklama ölçümlerini), termal kamera ile pano kontrollerini, aydınlatma ölçümlerini, harmonik ölçümleri ve enerji analizlerini TÜRKAK Akreditasyonlu olarak gerçekleştirmektedir.
Periyodik Muayene
Periyodik kontrol ile her işveren, iş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliği gereği, iş güvenliği kapsamında, iş yerinde çalışanların her şeyden önce can ve mal güvenliğini ve cihazların kullanımlarında güvenliği sağlamakla yükümlüdür. Bu yükümlülükle çalışma koşullarının iyileştirilmesi ve iş kazalarının azalması açısından kontrol ve muayenelerin yapılması gerekmektedir.
Periyodik Kontrol nedir? Periyodik kontrol ne demektir?
Periyodik kontrol, işyerinde bulunan iş ekipmanlarının yönetmelik gereği, yönetmelikte öngörülen süreler ve belirtilen standarttaki yöntemlere uygun olarak, yetkili kişilerce yapılan muayene, deney ve test faaliyetlerini, kapsar. Prosafety iş sağlığı ve güvenliği laboratuvarımız birçok alanda periyodik kontrol ve periyodik muayenesini, profesyonel teknik ekip ve kalibrasyonlu cihazlarıyla gerçekleştirmektedir.
Prosafety iş sağlığı ve güvenliği laboratuvarı aynı zamanda A sınıfı akreditasyon muayene kuruluşu olma yolunda ilerlemektedir.
İşletmelerde yer alan ve sürekli kullanımda olan yönetmelikçe sayılan tüm ekipmanların iş sağlığı açısından görevini yerine getirip getirmediğinin belirlenmesi üzerine yapılan deney, test veya muayene faaliyetlerinin bütününü teşkil etmektedir. Risk analizleri ile belli periyotla da kontrol hizmetlerinin yenilenmesi zorunludur. Bu işlemin gerçekleştirilmesine periyodik kontrol adı verilmektedir.
Özet olarak periyodik kontrol, iş yerinde çalışan, hizmette bulunan herkesin can ve mal güvenliğinin sağlanması ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi için zorunlu olarak yaptırılması gereken kontrollerdir.
Ayrıca periyodik kontrollerin;
-
-
İlgili Yönetmelikte belirtilen zaman aralıklarında,
-
İş ekipmanlarında güvenliğin bozulmasına tehlike yaratacak durumlarda,
-
Doğal olaylar, kazalar, çalışma biçimindeki farklılıklar oluştuğunda,
-
Kullanılan ekipman sürekli ya da çok uzun süre kullanılmadığı zamanlarda,
-
İlk kez iş ekipmanı kullanım öncesi uzman kişilerce yapılması gerekmektedir.
